De toekomst van het platteland

Wat is de toekomst van het platteland? En wat betekent dit voor de ruimtelijke ordening? Dat zijn vragen die centraal staan bij het toekomst debat dat we met de collega's van het werkveld Landelijk Gebied van RBOI gaan voeren aanstaande dinsdag.

Het toekomst debat wordt gevoerd op een locatie die symbool staat voor de veranderingen die op korte termijn al optreden door bezuinigingen: Streekhuis Kromme Rijn. De fysieke locatie van het Streekhuis gaat verdwijnen en de organisatie gaat afslanken. Het Streekhuis probeert op een 3.0 manier een platform voor de streek te blijven.

Beleidsmatige veranderingen en bezuinigingen hebben invloed. De economische crisis slaat ook op het platteland toe. Maar hoe en in welke mate? Blijft de rol van de landbouw veranderen? Gaat recreatie en toerisme het platteland domineren? Welke invloed gaan de aandacht voor duurzaamheid, gezondheid, gezond en veilig voedsel hebben? Kan de energie van alle mensen die betrokken zijn bij het platteland ook in de toekomst van waarde zijn?

Ik ben benieuwd naar jullie visie. Ik daag jullie uit om in maximaal 2 zinnen je eigen beeld van het landelijk gebied over 10 jaar te schetsen. Ik neem het resultaat mee aanstaande dinsdag en zal proberen op een creatieve manier verslag te doen van de reacties.

Duurzaam ontwikkelen met Ruimtelijke kwaliteit

Het behouden en versterken van de ruimtelijke kwaliteit is in het buitengebied eigenlijk altijd al een belangrijk thema geweest. De laatste jaren is er een versterkte aandacht voor ruimtelijk kwaliteit. Overheden worden ruimhartiger in het bieden van ontwikkelingsmogelijkheden, als daar iets tegenover staat.

De provincies hebben ruimtelijke kwaliteit een plek gegeven of zijn er mee bezig om het een belangrijke plek te geven in de provinciale Structuurvisies en verordeningen. Voorbeelden daarvan zijn Overijssel dat Ruimtelijke Kwaliteit met Duurzaamheid als één van de belangrijkste uitgangspunten voor het provinciale ruimtelijk beleid heeft geformuleerd. De provincie wil samen met vitale coalities en creatieve oplossingen uitvoering geven aan de Omgevingsvisie Overijssel.

Een ander voorbeeld is de provincie Limburg. Limburg was met de Bouwkavel op Maat (BOM) een voorloper in het koppelen van het bieden van ruimte aan ontwikkelingen in combinatie met het vragen van een tegenprestatie. De BOM regeling is inmiddels vervangen door het Limburgs Kwaliteitsmenu. Limburg koppelt ontwikkelingen, die niet onaanvaardbaar zijn in het buitengebied aan het versterken van de omgevingskwaliteit.

De provincie Utrecht haakt nu ook aan met de kwaliteitsgids Utrechtse landschappen. De kwaliteitsgids is uitgewerkt in gebiedskaternen voor de verschillende Utrechtse landschappen. De kwaliteitsgids wordt gebruikt als een bouwsteen voor de Provinciale Ruimtelijke Structuurvisie en als informatie- en inspiratiebron voor gesprekken met partijen in de regio. Voor de liefhebbers van landschap en cultuurhistorie: dat zijn ze ook echt! Het zijn prachtige boekjes geworden met mooie beschrijvingen en kunnen zeker inspiratie bieden voor een goede inpassing van ontwikkelingen in het Utrechtse landschap.

Een tegengestelde ontwikkeling is het afschaffen van de welstand in diverse gemeenten. Belangrijke reden die gemeenten hiervoor aangeven zijn enerzijds een versobering en versoepeling van de afhandeling van bouwaanvragen en anderzijds dat welstand een subjectief en een moeilijk handen en voeten te geven begrip is.  Over de wijze waarop de toetsing van welstand plaatsvindt en georganiseerd is kun je wellicht discussiëren, maar uiteindelijk lijkt mij de kwaliteit van bebouwing en de inpassing van bebouwing in de omgeving een gezamenlijk belang van initiatiefnemer en de maatschappij.

De kunst bij ontwikkelingen is nu om op het juiste moment met initiatiefnemers in gesprek te raken en samen te kijken op welke wijze ruimtelijke kwaliteit (bebouwing en inpassing) gerealiseerd kan worden zonder dat dit veel extra kosten oplevert voor de realisatie van de ontwikkeling.

Welke instrumenten worden ingezet is maatwerk. Combinaties van een Structuurvisie, bestemmingsplan, beeldkwaliteitsplan, landschapsontwikkelingsplan, omgevingsvergunning en privaat rechtelijke overeenkomst zijn mogelijk.

Hoe het ook geregeld wordt, het gaat er om gezamenlijk het belang van de ruimtelijke kwaliteit van ons land te zien. Kijk eens naar Nederland van Boven en je weet genoeg!